42. rocznica wybuchu strajku w kopalni Piast

Aktualności 14 Grudnia 2023

13 grudnia 2023 roku przeżywaliśmy 42. rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Jednym z największych aktów sprzeciwu wobec opresyjnych działań komunistycznej władzy był podziemny strajk górników KWK "Piast" w Bieruniu.

Kadr z teledysku "Przekaz z Piasta" zespołu Krzywa Alternatywa. Realizacja: Wojciech Wikarek.

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. w całym kraju rozpoczęły się aresztowania działaczy opozycyjnych i zakładowych liderów NSZZ Solidarność - także w śląskich kopalniach. Rano 13 grudnia zarówno radio, jak i telewizja wyemitowały przemówienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, z którego cała Polska dowiedziała się o wprowadzeniu stanu wojennego. W akcie sprzeciwu wobec działań komunistycznej władzy, górnicy ze śląskich kopalń rozpoczęli akcje strajkowe, przeważnie brutalnie tłumione przez oddziały ZOMO. Najtragiczniejszą pacyfikacją była ta przeprowadzona w kopalni “Wujek”, gdzie śmierć poniosło dziewięciu górników.

Z kolei strajk w bieruńskiej kopalni “Piast” zapisał się w historii jako najdłuższy protest w grudniu 1981 r. Prawie 2 tysiące górników przez 14 dni protestowało pod ziemią, na głębokości 650 metrów. Ostatni strajkujący wyjechali na powierzchnię 28 grudnia. Na dole spędzili wigilię i święta Bożego Narodzenia.

W 40. rocznicę tych wydarzeń w Bieruniu powstał mural upamiętniający strajk górników z "Piasta":

Mural na osiedlu Granitowa.

Miasto Bieruń od lat konsekwentnie realizuje działania mające na celu upamiętnienie najdłuższego w powojennej Polsce strajku dołowego górników. Jedną z najciekawszych inicjatyw było powstanie muralu na ścianie bloku mieszkalnego na osiedlu Granitowa.

Mural znajduje się na ścianie budynku widocznej z drogi (od ronda na DK44 w stronę kopalni). Przedstawia trzech górników dzielących się opłatkiem. Malowidło przedziela biało-czerwona flaga. W dolnym prawym rogu widnieją kaski górnicze, które nawiązują do tablicy upamiętniającej strajkującą załogę. Na muralu znajduje się też sama kopalnia Piast, a całość w oryginalny sposób dopełnia węgiel wykonany przez Martę Piróg z ceramiki.

Mural powstał z inicjatywy Miasta Bierunia, a honorowy patronat nad nim objął Krystian Grzesica - Burmistrz Miasta Bierunia, który jest członkiem komitetu organizacyjnego obchodów 40. rocznicy strajku w kopalni PIAST. Zleceniodawcą muralu jest Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, a sponsorem, w dużej mierze, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, który przyznał granta Śląskiemu Centrum Wolności i Solidarności.

Za realizację projektu odpowiada śląski duet Czary-Mury - malarz Marek Grela oraz projektantka ceramiki Marta Piróg. Artyści do tej pory wykonali murale Zofii Nałkowskiej i Ryszarda Riedla w Tychach oraz malunek we Wrocławiu, upamiętniający Sylwestra Chęcińskiego i bohaterów jego trylogii filmowej o Kargulach i Pawlakach. W październiku „Czary-Mury” wybierają się do Warszawy, gdzie stworzą mural z okazji 100-lecia urodzin trenera Kazimierza Górskiego.

Dobrym duchem wszystkich przedsięwzięć związanych z upamiętnieniem jubileuszu strajku w kopalini PIAST z 1981 roku jest Stowarzyszenie SOLIDARNOŚĆ PAMIĘCI STRAJKUJĄCYCH GÓRNIKÓW KWK PIAST 14-28 GRUDNIA 1981, które angażuje się w realizację rozmaitych projektów.

Czytaj również:

Odsłonięto mural upamiętniający strajk w kopalni PIAST

ZOBACZ FILM!

Kolejną ciekawą inicjatywą, której celem jest złożenie hołdu strajkującym w 1981 górnikom KWK PIAST była realizacji w przejściu podziemnym komiksu opowiadajacego historię strajku. "Przystanek wolność" to projekt zrealizowany w ramach Budżetu Obywatelskiego Miasta Bierunia 2019, zakładający m.in. montaż 12 tablic wielkoformatowych z obrazami z wydanego w 2011 roku przez Wydawnictwo Zin Zin Press komiksu "Wolna Polska 650 metrów pod ziemią".

Komiks opowiada o najdłuższym strajku stanu wojennego, który miał miejsce w KWK PIAST w Bieruniu na poziomie 650 m pod ziemią i trwał od 14 do 28 grudnia 1981 roku. Brało w nim udział 2 tysiące górników i innych pracowników kopalni. Był wyrazem protestu przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego i aresztowaniu lokalnych przywódców "Solidarności". Wydano go z okazji obchodów 30. rocznicy strajku na KWK PIAST.

W oficjalnym otwarciu udział wzięli przedstawiciele dyrekcji KWK PIAST-ZIEMOWIT, władze i członkowie Związków Zawodowych przy KWK PIAST, władze Miasta Bierunia, przedstawiciele dyrekcji placówek oświatowych, dyrektorzy jednostek organizacyjnych naszego miasta.

Czytaj również: