Nowe opracowanie na temat odzyskiwania przez Bieruń samorządności

Powstaje bardzo ciekawe opracowanie..., którego roboczy tytuł to "CZAS PRZEMIAN - odzyskiwanie przez Bieruń samorządności w latach 1989 - 1991". Przygotowuje je Zbigniew Zając, który na ten cel pozyskał Stypendium w Dziedzinie Kultury Marszałka Województwa Śląskiego. Jeszcze w tym roku materiał zostanie zrealizowany. W kolejnym, być może uda się go wydać drukiem.

Rozmowa ze Zbigniewem Zającem - autorem powstającego opracowania:

RED: Dlaczego odzyskanie samorządności przez Bieruń jest wydarzeniem wartym upamiętnienia dla kolejnych pokoleń mieszkańców miasta?

Z.Z: Można sobie zadać pytanie czy warto wracać do historii, skoro teraz wokół nas dzieje się tyle ciekawych zjawisk i do czego służy historia? Czy jest „nauczycielką życia”, czy „się powtarza”, czy wreszcie można z niej wyciągać wnioski, projektując przyszłość? Planowanie przyszłości jest jednym z głównych, a nawet codziennych zadań, jakimi zajmują się rządzący miastami. Podejmują w tej sprawie najważniejsze decyzje, które będą mieć konsekwencje w przyszłości. A zatem nie można nie brać pod uwagę historii, odcinać się od niej, ani jej lekceważyć, jeśli chce się mądrze, z rozmysłem zajmować kształtowaniem naszej współczesności. Najkrócej: historia jest ważna - bez niej ani rusz. 

Argumenty historyczne często są przywoływane w sporach międzynarodowych i są przyczyną konfliktów zbrojnych, czego jesteśmy świadkami nawet dziś - w 2022 r. Często dlatego że nie ma jednej historii - inną piszą nawet sąsiadujące ze sobą państwa, inną mieszkające w ich granicach grupy narodowe i społeczne, wreszcie inna jest historia osobnicza, ludzka. Każda rości sobie prawo do bycia prawdziwą, a historia jako dziedzina nauki - nawet obiektywną. Musi zatem opierać się istniejących niezależnie od oceny faktach (ustalonych bezspornie - co też nie jest łatwe). Tak - ale już interpretacja tych faktów, zdarzeń, nie wspominając nawet o ludziach, podlegać będzie różnym ocenom. A zatem zajmowanie się tymi aspektami historii może być fascynującym zajęciem. Zwłaszcza, gdy zrozumiemy, że ma wpływ również na naszą współczesność.   

Ponowne usamodzielnienie się miejscowości uprzednio wcielonej do większego organizmu miejskiego - jak bardzo trudne było to przedsięwzięcie w realiach lat 80-tych XX wieku?

Z.Z: Jak trudno było odzyskać samodzielność, pokazuje blisko 15 lat wysiłków, które  podejmował w tej sprawie Jan Wieczorek w czasach niedemokratycznych, gdy ideologia górowała nad racjonalnością i rozsądkiem. Również, gdy się zmieniał w latach 1989-91 (ale jeszcze nie zmienił) system polityczny, nie było to łatwe i proste. Najpierw nie mieściło się w systemowych (czyli prawnych) rozwiązaniach, a potem, gdy one już powstały, trzeba było do nich dochodzić własną ścieżką - nie było poprzedników, którzy już to zrobili wcześniej, wzorów postępowania, tak popularnego dziś „kopiuj-wklej”. Potrzebna była determinacja w dążeniu do celu - najpierw tych ludzi w Bieruniu, ale i innych; walka z czasem, bo nikt wtedy nie wiedział, czy sprzyjający okres do zmian potrwa kilkanaście miesięcy - jak w latach 1980-81, skończy się jutro, czy to już tak będzie „na zawsze”. Przecież do 1993 r. stacjonowało w Polsce ok. 60 tys. wojsk radzieckich.

Co w najwiekszej mierze skłoniło Pana do podjęcia się trudu napisania nowego opracowania na temat odzyskiwania przez Bieruń samorządności?

Z.Z: W kilku opracowaniach historycznych, które powstały do tej pory (łącznie z monografią Bierunia) lata 1989-1991 potraktowane zostały moim zdaniem zdawkowo, a samo odzyskanie samodzielności tak, jakby to była formalność Tymczasem wydarzenia nie potoczyły się ani tak prosto, ani tak łatwo. Były meandry, niespodziewane zwroty akcji, niełatwe do pokonania przeszkody - zewnętrzne, ale i wewnętrzne. Stara prawda mówi, że szybko się burzy, a z trudem buduje coś nowego.

                                                      Na zdjęciu, w środku, Zbigniew Zając - autor powstającego opracowania

Warto podkreślić w tym miejscu jeszcze jedną rzecz: W 2016 roku, na 25-lecie Odrodzonej Samorządności Bierunia, Zbigniew Zając wspólne z Piotrem Gorczycą zrealizowali film dokumentalny pt.: "Jak odzyskaliśmy Bieruń", który przedstawia wypowiedzi osób czynnie zaangażowanych w działania sprzed 1991 roku. W filmie udział wzięli: Piotr Czarnynoga, Henryk Frankowski, Jan Knopek, Henryk Skupień, Ryta Stożyńska, Bolesław Twaróg i Jan Wieczorek.

 Jak odzyskaliśmy Bieruń

Powstające własnie opracowanie jest w pewnym sensie kontynuacją filmu "Jak odzyskaliśmy Bieruń" i realizacją dalszych zamierzeń z tym tematem związanych. Zgromadzonego wówczas na potrzeby filmu materiału było bardzo dużo. Finalnie w  filmie znalazła się tylko jego część, stąd pomysł na wykorzystanie reszty np.: w książce, czy innej publikacji.

Powstające opracowanie na pewno będzie wzbogacone o dodatkowe opowieści, informacje, fotografie, ale jak twierdzi Zbigniew Zając, temat nie jest zamknięty! Stąd apel i prośba do Mieszkańców Bierunia i okolicznych Gmin o udostępnienie dokumentów, treści zapisków, ilustracji, zdjęć, a także wspomnień związanych z odzyskiwaniem samodzielności przez Bieruń w latach 1989-91. Wszystko to bardzo przyda się do dalszych prac nad tym tematem.(Adres e-mail:zbigzaj58@gmail.com).