Ściernie mają już 750 lat

Aktualności 10 Czerwca 2022

Ściernie to najstarsza z dzisiejszych bieruńskich dzielnic, a przynajmniej wskazują na to zachowane dokumenty. Pierwsza wzmianka o wsi Ściernie pochodzi z 1272 r., natomiast o Bieruniu - z 1360 r. Na terenie Ścierni prowadzono wydobycie kamienia i produkcję wapna - o czym do dziś przypominają nazwy ulic w dzielnicy.

Warto wiedzieć, że początki udokumentowanej historii Ścierni łączą się nierozerwalnie z historią miasta Żory - które w tym roku także świętuje swoje 750-lecie. Pierwszym źródłem historycznym, w którym obydwie miejscowości są wymienione, jest dokument zamiany wsi Ściernie, należącej do księcia opolsko - raciborskiego Władysława, na wieś Żory, która należała do dworzanina (czy też rycerza) Chwalisza. Książę miał zamiar wznieść w Żorach warownię. Oferta zamiany dowodzi, że obydwie osady miały wówczas porównywalną wartość.

Ściernie

Festyn w Ścierniach - przy budynku filii Przedszkola nr 1 w Bieruniu

Od roku 1536 właścicielami Ścierni byli dwaj Janowie Ścierńscy. Wzmianka z 1538 roku mówi o zalaniu pól uprawnych należących do Jana Ścierńskiego - „Zemanka” wodami z pobliskiego bieruńskiego stawu. W 1593 roku pojawia się kolejny właściciel wsi - Sułkowski.

W XVIII i XIX wieku właściciele i dzierżawcy Ścierni często się zmieniali - prawdopodobnie z uwagi na atrakcyjność wsi. Złoża kamienia wapiennego i żyzne pola uprawne stanowiły o wartości tych ziem. Już około 1860 roku funkcjonował tu kamieniołom oraz piec do wypalania wapna. Ściernie posługiwały się pieczęcią z własnym godłem, które przedstawiało ptaka z rozpostartymi skrzydłami na pagórku.

Ściernie

Występ zespołu folklorystycznego ŚCIERNIANECZKI na festynie w Ścierniach

W 1937 roku Ściernie zostały włączone do gminy Nowy Bieruń i razem z nim włączone w 1956 roku do nowo powstałego powiatu tyskiego. W latach 1975-1991 Ściernie leżały w granicach administracyjnych miasta Tychy. Od 1991 roku są dzielnicą miasta Bierunia.

(Na podstawie książki „Ściernie - Ściyrnioki - Ściernianeczki” autorstwa dr Anny Początek).

bieg

Bieg "Chwalisz czy nie chwalisz - lotej z nami" w Ścierniach

ŚCIERNIE. Najstarsza dzielnica Bierunia. Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1272 r. z dokumentu księcia opolsko-raciborskiego Władysława. Książę, chcąc stworzyć swoją warownię na miejscu spalonej przez Tatarów wsi Żory, należącej do rycerza Chwalisza, dał mu w zamian swoją wieś Ściernie.

Szlaki komunikacyjne

Już w średniowieczu przebiegał tędy ruchliwy trakt łączący Gliwice z Krakowem. W 1824 r. wyprostowano go i utwardzono, tworząc pierwszą bitą drogę na Górnym Śląsku. W 1877 r. do Ścierni dotarła szosa pszczyńska łącząca Pszczynę z Nowym Bieruniem. W 1916 r. wybudowana została, biegnąca przez Ściernie, kolej wąskotorowa z bieruńskiej „Lignozy” do dworca w Nowym Bieruniu. Rozebrano ją w 1975 r., a po jej śladzie biegnie ścieżka rowerowa.

Folwark i przemysł wapienniczy

Przez wieki prosperował tu folwark o powierzchni ponad 300 ha należący m.in. do rycerskiego rodu Ścierńskich. Budowa geologiczna Ścierskiej Kępy sprzyjała wydobyciu wapienia i wypalania wapna. Lokalne drogi w okolicy sypane i bite były ze ścierniańskich „skał”, a domy budowano z wapienia łączonego wapienną zaprawą.

Centrum administracji powiatowej

W 2002 r. w Ścierniach otwarto budynek Centrum Inicjatyw Gospodarczych, który jest siedzibą Bieruńskiej Fundacji Inicjatyw Gospodarczych. W 2006 r. powstała tu Powiatowa Komenda Policji, a w 2010 r. siedziba Starostwa Powiatu Bieruńsko-Lędzińskiego.