Alojzy Lysko

Uchwała nr VII/11/2022 Rady Miejskiej w Bieruniu z dnia 30 czerwca 2022 r.

Urodzony 15 lutego 1942 roku w Bojszowach. Ukończył Szkołę Górniczą „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej (1962), Studium Nauczycielskie w Katowicach (1967) i Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego (1976). Wybitny pedagog, wieloletni nauczyciel w Szkole Górniczej KWK „Ziemowit” w Lędzinach, od 1973 roku wicedyrektor tej szkoły, a od 1977 - dyrektor. Od 1992 roku na emeryturze. 

Z zamiłowania historyk, pisarz i wielki piewca rodni, jak zwykł nazywać ziemię, na której się urodził i której poświęcił wiele lat swego życia. Autor kilkudziesięciu publikacji, w tym opracowań dotyczących wierzeń i legend górnośląskich, kultury historycznej Ziemi Pszczyńskiej, a także bolesnych wojennych losów Górnoślązaków wcielonych do Wehrmachtu. Do najbardziej znanych dzieł Alojzego Lyski należą tomy wydane w cyklu „Duchy wojny”, książka Jak Niobe. Opowieść Górnośląska czy opracowany na jej podstawie monodram Mianujom mie Hanka, wystawiony przez katowicki Teatr Korez już ponad 200 razy i pokazywany m.in. w Parlamencie Europejskim w Brukseli (wydarzeniu towarzyszyła debata „Śląsk w Europie”). Alojzy Lysko jest też autorem dwóch spośród Zeszytów Bieruńskich.

Działacz kultury, juror wielu konkursów regionalnych, autor programów telewizyjnych, widowisk muzyczno-teatralnych z zespołem „Bojszowianie”. Autor widowiska historycznego z okazji 600-lecia miasta Bierunia (80 wykonawców). Redaktor  kilku czasopism i autor niezliczonych artykułów prasowych. Publikował m.in. w: „Dzienniku Zachodnim”, „Tak i Nie”, Górnośląskim Tygodniku Regionalnym „Echo”, miesięczniku „Śląsk”, Biuletynie IPN. Był współzałożycielem i pierwszym redaktorem „Rodni” (od 1992) - gazety pięciu gmin: Bierunia, Lędzin, Imielina, Bojszów i Chełmu Śląskiego. Od 1984 roku redagował w formie książkowej Kalendarz Górniczy Kopalni Ziemowit (ukazało się 20 roczników). Przez wiele lat współpracował z Radiem Katowice i z Telewizją Regionalną.

Był radnym Bojszów (1966-1977) i Tychów (1977-1988), delegatem gminy bojszowskiej do Sejmiku Samorządowego w dwóch kadencjach: 1990-1994 i 1994-1998, radnym Sejmiku Województwa Śląskiego (1998-2006), posłem na Sejm RP (2005-2007) oraz członkiem Sejmowej Komisji Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

„Jak nikt inny, z niesamowitą energią pisze nieustanną biografię ludzi z najbliższej okolicy. Nie znam drugiego człowieka, który miałby taką siłę przywiązania do własnej ziemi i trwania w tym. Jest wzorem do naśladowania, jest pięknym, czystym człowiekiem i ma w sobie szczególną świętość” - mówił o Alojzym Lysce Kazimierz Kutz.

Nagrody i wyróżnienia:

• Srebrny Krzyż Zasługi (1982)
• Złoty Krzyż Zasługi (1988)
• Nagroda im. Wojciecha Korfantego przyznana przez Związek Górnośląski (2003)
• Nagroda „CLEMENS  PRO ARTE” starosty bieruńsko-lędzińskiego za twórczość pisarską (2003)
• Tytuł Honorowego Ślązaka Roku (2006)
• Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za upowszechnianie i ochronę dóbr kultury (2008)
• Złota Odznaka „Zasłużony dla województwa śląskiego” (2011)
• Śląska Nagroda im. Juliusza Ligonia (2011)
• Nagroda specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za zasługi dla kultury polskiej (2011)
• Nagroda miesięcznika kulturalno-społecznego „Śląsk” „Perła Śląska” (2011)
• Nagroda im. Agustina Weltzla „Górnośląski Tacyt” ustanowiona przez Ruch Autonomii Śląsk (2014)
• Grand Prix V Ogólnopolskiego Konkursu Dziennikarskiego im. Krystyny Bochenek za Opowieść Górnośląską (2015)
• nominacja do Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz”za publikację Jak Niobe. Opowieść Górnośląska (2017)
• Nagroda im. Karola Miarki (2018)